Flair

met Geen reacties

Ik ben echt nooit geïnteresseerd geweest in meisjes-, tiener- en vrouwenbladen. Afgezien van het stripje in de Margriet en een vluchtige blik in de Opzij, vond en vind ik het helemaal niets. Als puber las ik de Kijk, bij de kapper zal ik nooit om bladen vragen en bij de Chinees en de friettent lees ik uit pure armoede de Autoweek. Eigenlijk ben ik dus helemaal niet zo geïnteresseerd in ‘vrouwenonderwerpen’.

Eén van de taakjes die ik overgehouden heb aan het beheerder zijn op Kasteel Amerongen, is het opwinden van de klok boven de stallen. De afgelopen periode werkte de klok niet helemaal naar behoren. Gelukkig hebben we een vrijwilliger die heeeel veel van klokken weet, Hans, in de wandelgangen Hans Klok genaamd. Nieuwsgierig als ik ben naar techniek, kijk ik graag mee. Hij vindt het leuk om uit te leggen, dus dat is een prima combinatie. Ik vertelde uiteraard ook over dit project en zijn reactie was “het wordt dus een soort Flair”. Die opmerking sloeg bij mij in als een bom. Wordt mijn boek over deftige dames automatisch een soort Flair omdat het gaat over wat dames bezig houdt?

Tekening van een vrouw met opgestoken haar en krullen aan haar slapen. Ze draagt een jurk met hooggesloten kraag en driekwartmouw met fladderig manchet. In haar hand een tijdschrift (?) dat ze leest.
Lezende vrouw, Gilles Demarteau, naar François Boucher, 1756 – 1776. Collectie Rijksmuseum

Suf en moralistisch

Ik ben inmiddels al een jaar aan het ploeteren met die opmerking. Niet dat ik mijn onderwerp minder leuk vind, maar ik ben ook niet opeens geïnteresseerd in “vrouwenonderwerpen”. Toch gaat de geschiedenis van vrouwenlevens wel veel over de onderwerpen waar Flair cs. ook zo goed in zijn. Ik ben niet geïnteresseerd in advies over het opvoeden van kinderen, hoe je met je schoonmoeder om moet gaan en hoe je een gezonde maaltijd op tafel zet die ook nog lekker is. En toch interesseert mij dat in de geschiedenis wel. Juist omdat dit soort onderwerpen die in het nu suf en moralistisch zijn, in het verleden er heel anders uit zien. En het is wel het soort onderwerp dat (mede-)bepaalde hoe een vrouwenleven eruit zag.

Feministisch

Net zo min als de Flair-onderwerpen mij boeien, passen vrouweneigenschappen bij mij. Ik ben niet zorgzaam, al helemaal niet altijd vriendelijk, ik ben een huishoudelijk drama en ik ga liever naar de bouwmarkt dan naar een kledingwinkel. Adellijke dames worden geen feministische rolmodellen omdat dat mijn invalshoek is. Voor zover ik weet, waren ze dat ook niet. Ik ga geen retrospectieve aanklacht schrijven over het onrecht dat vrouwen in het verleden is aangedaan. Wat mij interesseert is hoe vrouwen hun leven en dat van hun familie vorm gaven binnen de kaders die hen opgelegd werden. Er zit een heleboel tussen een gedwee schaap en een feministisch kanon. Zelfs vrouwen die maatschappelijk gezien vooraan staan zijn lang niet altijd feministische rolmodellen, denk bijvoorbeeld aan Margareth Thatcher.

Ik kom in ‘mijn’ groep vrouwen niet heel veel vrouwen tegen die bewust een andere rol kiezen dan de maatschappij voor ze uitgedacht heeft. Qua levenswijze en kennissenkring waren ‘mijn’ vrouwen wel bekend met en gerelateerd aan dit soort vrouwen. Anna Elisabeth van Tuyll van Serooskerken was de nicht en beste vriendin van Belle van Zuylen. Anna Walburch van Reede en Anna van den Boetzelaer waren waarschijnlijk goed bevriend met Anna Maria van Schurman. Ik hoop uit hun relaties en contact wat te kunnen zeggen over de keuzes die zij maakten.Overigen staan er ook twee Amerongse vrouwen in het vrouwenlexicon: Margaretha Turnor en Christina Reiniera van Reede. Ook Charlotte Sophie van Aldenburg reken ik tot mijn vrouwen, de schoonmoeder van haar twee zoons, Ursula Christina Reiniera van Reede, was een dochter van Amerongen.

Damesdingen

Ik doe mijn best me vertrouwd te maken met damesdingen, want die spelen zeker een rol. En ja, het zal gaan over ,,..vrouwen .., die .. kinderen … hebben, maar die ook tijd en aandacht voor zichzelf willen. Vrouwen die voor keuzes staan als het gaat om man, kind of werk. Vrouwen ook, die niet strijdbaar genoeg zijn voor Opzij en al te veel gesetteld voor Viva.” (Tineke Verhoeven in Trouw over de positionering van Flair bij de lancering in Nederland). Het gaat over vrouwen die hun leven binnen de kaders van wat in hun tijd maatschappelijk mogelijk is.

En juist in die grens ben ik geïnteresseerd. Kunnen ze keuzes maken en welke keuzes maken ze? Schikken ze zich in hun rol of is die rol vanzelfsprekend? En hoe verschilt die rol met vrouwen van nu? Die laatste stap zal ik, waarschijnlijk, niet expliciet zetten, maar ik hoop dat lezers die stap voor zichzelf zetten. En dan gaat het er niet om hoeveel beter af vrouwen van nu zijn, maar meer om de vraag hoe je je eigen leven leidt binnen de kaders van de huidige verwachtingen. Ik maak daar een zooitje van. Ik zal daar niet door in een vrouwenlexicon komen, maar het is wel mijn leven.

In een interieur, mogelijk een eetkamer, staat een moeder met haar zoon en dochter. Vader, gekleed in een pak en overjas, komt de kamer binnen vanaf een gang. Op de grond zit een hond.
Gezin in een interieur, Willem Hardenberg, 1889 – 1939. Collectie Rijksmuseum

Flair

Dus ja, het Flairgehalte in onderwerpen is hoog, want het gaat over vrouwenlevens. Heeft wat ik doe dan ook automatisch een flairgehalte? Ik vraag het me af. En ik vraag mo ook af of wat ik doe Flair-lezeressen interesseert:

Wat leeft er zoal onder de Flair-lezeressen? Vooral lijnen en baby’s, zo blijkt op de internetsite. Is de Flair-vrouw dus toch gewoon een jonge Libelle-vrouw die wekelijks bediend wil worden met schoonheidstips, mode, recepten, relatie-verhalen en opvoed-adviezen?

Trouw 1 mei 2002

Deze worsteling houdt me al een jaar bezig, dus ik ben waarschijnlijk nog niet uitgeworsteld. Misschien dat ik nog wel ga kijken of damesbladen me meer inzicht kunnen geven in de keuzes van mijn vrouwen. Ze zijn immers wel een spiegel van cultuur. Wel interessant dat je zodra je over vrouwen schrijft, je je kennelijk moet verantwoorden over je invalshoek en jouw positionering of de positionering van je werk in een mening over vrouwelijkheid ofzo. Terwijl als je schrijft over mannen die mannendingen doen (bijvoorbeeld oorlog voeren, geld verdienen of belangrijk zijn) dat totaal vanzelfsprekend is.

De taille van een vrouw, met de linkerarm en beide handen; in de linkerhand een bloemtakje.
Taille van een vrouw, arm en handen, Anthony van Dyck, 1603 – 1662. Collectie Rijksmuseum

Laat een reactie achter