hij seijt, ick seijde

Eén van de sterke vrouwen is Margaretha Turnor, de bouwvrouwe van het huidige Kasteel Amerongen. In 1673, het rampjaar, staken de Fransen het kasteel in brand. Margaretha zat niet bij de pakken neer en heeft in de 15 jaar erna een nieuw huis gebouwd.

Uiteraard kan ik, net als alle rondleiders in Amerongen, veel over Margaretha vertellen, maar ik wilde voor dit project echt naar de basis. En de basis in Margaretha’s geval zijn de brieven die ze aan haar man schreef. Godard Adriaan was diplomaat en als hij in het buitenland zat, schreef ze hem twee keer per week een brief. Godard Adriaan heeft alle brieven van zijn vrouw bewaard. Dat kan natuurlijk enorm romantische zijn, maar het kan ook zijn dat hij de brieven van zijn vrouw net zo bewaarde als hij al zijn brieven bewaarde. Hij zet er zelfs op wanneer hij de brief ontvangen heeft.

Mijn heer en lieste hartge

Elk brief start Margaretha met de woorden Mijn heer en lieste hartge In de brieven schrijft ze hem over allerlei zaken: allerlei financiële beslommeringen, het weer, het dorp, de kleinkinderen, de bouw van het nieuwe huis. Daarnaast schrijft ze veel over de politieke situatie, zowel in het land als in de provincie. Ze maakt er echt een dagtaak van om op de hoogte te zijn, ik verbaas me erover dat ze van iedereen lijkt te weten met wie ze gepraat en hebben en wat ze gezegd hebben en hoe er in de verschillende politieke gremia gestemd is. Daarnaast worden complete gesprekken opgeschreven. Mede door dit deel van de brieven is Margaretha ook interessante historische bron. Luc Panhuysen heeft bijvoorbeeld Het Rampjaar 1672 voor een groot deel op deze brieven gebaseerd.

Het is voor mij de eerste keer dat ik brief voor brief lees en ik vind het heerlijk! Ik geniet van het inkijkje, het proberen te begrijpen waar het over gaat en eigenlijk ook gewoon het gluren bij de buren.

Vrouwennetwerk

Een groot deel van de brieven gaat over geld: hoe krijgen we uitbetaald voor het werk dat Godard Adriaan doet (burocratie is niets nieuws), welke rekeningen moeten betaald worden, welke schulden staan nog open. Daarnaast gaat het over wie welke baantjes krijgt. Dit geeft wel heel mooi weer hoe zo’n netwerk werkt. Het gaat over de vraag om aanbevelingen te doen, maar ook hoe besluiten genomen worden. Het leuke van Margaretha is dat je ook ziet dat de vrouwen daar actief aan mee doen. Het is niet zo dat Margaretha dit op zich neemt, omdat haar man van huis is. Andere vrouwen benaderen haar ook voor hun man of hun zoon. Bovendien hebben ze ook direct contact met de mannen die baantjes te vergeven hebben. Dit vrouwennetwerk is in mannencommunicatie minder duidelijk aanwezig, maar netwerken was dus ook echt het werk van vrouwen.

men seijt hij met wee en hamel al Eenige tijt heeft gekorrespondeert so seijt men dat de vrou van bornewal ock gedaen heeft

De vrouw van Bornewal is de moeder van de hij uit het begin van de zin. Praktisch puntje: interpunctie en hoofdletters zijn zo niet 17e eeuws. Dat is best even wennen.