Revolutionaire orangiste

Ik zette in mijn vorige blog een link naar een heroïsch verhaal in het vrouwenlexicon, maar eigenlijk is het veel leuker om het verhaal zelf te vertellen. Dus hier het verhaal van de oranjegezinde jongedame die een revolutionair lied zingt.

Oranjegezinden familie

De bewoners van Kasteel Amerongen lopen altijd mee in de vaderlandse geschiedenis. Ze zijn overtuigd orangisten, dus als eind 18e eeuw de patriotten de macht grijpen in de Republiek, dan vluchten ze in het kielzog van Stadhouder Willem V naar Engeland. We denken bij vluchten altijd aan een soort hals-over-kop-ren-voor-je-leven-vlucht, maar met name de vrouw des huizes, Anna Elisabeth van Tuyll van Serooskerken, is hier vrij pragmatisch in. Deze Annebetje blijft nog een tijdje hier, om ervoor te zorgen dat haar dochter nog aan de man komt. Als dat geregeld is, volgt zij haar man naar Engeland.

Annebetje en haar man waren fervente amateurmusici. Voor hun huwelijk in 1766 had Annebetje een clavecimbel gekregen en ze bestelde voor haar vlucht al een orgel bij de firma Bätz, dat pas in de 19e eeuw geleverd wordt. Beide instrumenten staan nog steeds op Kasteel Amerongen en dat op zich is al heel erg uniek: dat instrumenten blijven staan op de plek waar ze besteld zijn. Annebet en Frits hadden negen kinderen die ook allemaal muziek maakten.

Zangeres vs Generaal

Eén van de dochters was Christina Reiniera van Reede, zei stond bekend in Nederland om haar prachtige stem. Zij was kennelijk in 1813 alweer in Utrecht, want als huisvriend Van der Capellen veroordeeld wordt voor hoogverraad, probeert ze hem vrij te krijgen. Ze ging naar de Franse generaal Molitor en probeerde tevergeefs hem over te halen Van der Capellen vrij te laten. Molitor had het militaire hoofdkwartier van de Fransen net van Amsterdam naar Utrecht verplaatst. Hij had in Amsterdam zo’n schrikbewind gevoerd, dat de Amsterdammers nog bang voor hem waren toen hij al lang en breed in Utrecht zat. Dat zegt iets over de onverschrokkenheid van Christina Reiniera, die volhield en bij Molitor bleef aankloppen.

Molitor wist dat Christina Reiniera uit een oranjegezinde familie kwam en hij had ook gehoord over haar prachtige stem. Het leek hem zelf waarschijnlijk een geweldige grap om dit meisje de Marseillaise te laten zingen. Het revolutionaire lied was op 14 juli (!) 1795 het volkslied van Frankrijk geworden. We weten niet of Christina getwijfeld heeft. Reputatie was natuurlijk voor adel en vooral voor vrouwen een belangrijk goed. Toch besloot ze akkoord te gaan. Ze wist alleen wel te regelen dat ze in het Nederlands mocht zingen. Zogenaamd omdat haar Frans niet zo goed zou zijn.

De Marseillaise

Ik probeer me wel eens voor te stellen hoe dat moment geweest moet zijn, de dromerige jongedame tegenover de gniffelende Franse militairen. Die mannen vonden zichzelf natuurlijk geweldig slim en superieur en dan dat vrouwtje! Ik kan me voorstellen dat alleen van die situatie Christina’s stem al wat ging trillen. Zij was de enige die wist wat ze ging doen. Ze maakte het zichzelf niet makkelijk en de reactie kon explosief zijn. Ik wil echt niet beweren dat ik bekend sta om mijn prachtige stem, maar ik denk dat het ongeveer zo klonk:

Haar spanning om ontdekt te worden, was misschien nog wel groter dan mijn angst om en public te zingen…

Van der Capellen

Is Van der Capellen ook daadwerkelijk vrij gekomen? Hoe het verhaal afgelopen is weten we eigenlijk niet. Overal waar het verhaal voorkomt, is de bron een boek met Utrechtse sagen uit 1936. Is het waar? We hebben op het kasteel het boek gekocht om te kijken wat hun bron was. Een folder van kasteel Amerongen. We kunnen niet meer achterhalen wat voor folder dat geweest is, maar het blijft een bijzonder verhaal. Ik stel dan ook voor dat we vanaf nu op 14 juli de Marseillaise uit volle borst mee zingen met de tekst van het Wilhelmus. Niet omdat we zo oranjegezind zijn, maar als ode aan Christina Reiniera.